Çocukluğumda “gülmece” türünde bilmeceler oldukça yaygındı. Birçoğu artık belleğimde yer almıyor ama özellikle biri kazınmış zihnime:
“Bir gemi okyanusta batmış. Gemide bulunan Cevdet Sunay[i], Süleyman Demirel, Bülent Ecevit, Nihat Erim[ii] bir kayığa binmişler. Hangisi kurtulur?”
Kısa zamanda herkes bilmecenin doğru cevabını öğrenmişti ama sorunun hararetli bir sohbet açma gücü nedeniyle uzun süre gündemde kaldı. Bilmeceyi o yıllarda 70’li yaşlarının başındaki dedem Hüseyin Kılıçlar’a sorunca beni ters köşeye yatırmıştı. Çünkü kurtulacağını düşündüğü kişinin adı bilmecede yoktu. Ama dedemin cevabı netti:
“İsmet İnönü kurtulur, bir gemi gönderip onları da kurtarır!”
Bilmeceyi ilk duyanlar adı geçen siyasilerden kendilerine yakın bulduklarının ismini verirler, diğer isimlerin boğulmalarında sakınca görmezlerdi. Bilmeceyi soran sonunda doğru cevabı verir ve gülüşülürdü. Çünkü sorunun cevabı “vatan kurtulur” olmalıydı.
Çocukluğumun muhayyilesinde çok evirip çevirmişimdir bu bilmeceyi; madem bizi yönetenler boğulunca “vatan kurtuluyor”, neden seçiyoruz onları? Aradan 50 yıl geçti ama bu sorunun sağlam bir cevabı hala yok bende…
***
Seyrani
Toplumun siyaset erbabına olan güvensizliği malum; halkın fikriyatını usulünce dile getiren saz ve söz ustalarına, kalem ehli olanlara çok iş düşmüş. Aşık Seyrani iki asır önce söylemiş:
“Bitmez oldu harmanların eyisi
Hurma tadı verir erik kayısı
Sadırazam etsen eğer seyisi
ölmüş eşek arar nalın sökecek”[iii]
Aşık Seyrani’nin eleştirisi mevcut sadrazama değil, ölmüş eşeklerin nallarını sökecek bir seyisin sadrazamlık makamına gelebildiği düzene yöneliktir.
Bizim kendimize soracağımız ilk soru “niye ölmüş eşeklerin nallarını söken bir seyisi bu makama getirdik?” olmalıdır.
***
Aşk, eşitlerin Ali Cengiz oyunudur
Bir kadın bir erkek; sevgili oluyorlar, evlenseler ne olur evlenmeseler bize ne! Aralarında 20 yaş varmış! Size ne! Birinin eski karısının söyledikleri de öbürünün kaç kişiyle yattığı da bizi ilgilendirmiyor. Ama bu çift ülkeyi yönetmeye talip bir siyasi oluşumun içinde yer alıyor ve ilişkilerini aynı siyasi yapı içinde kurup geliştiriyorsa burada “eşitlerin aşk oyunu” değil ölmüş eşek peşindeki seyisin Ali Cengiz oyunu var demektir.
***
Lustral, Xanax yetmiyor
Ülke gündeminin gerilimine sabah 50-100 miligram Lustral, akşamları da 0,5 miligram Xanax ile dayanıyorduk. Son günlerin pespayeliklerine, seyislerin entrikalarına dayanmak için yetmez oldu iki ilaç… Giderek iğrenç bir hal alan gündemin sebep olduğu bulantı ve kusmalara Dramamine şart oldu; öğleden evvel aç karnına içiniz…[iv]
***
Sözü yine Aşık Seyrani’ye bırakıyorum; ola ki “vatan kurtulur”:
“Şahinler yurdunu tuttu yarasa
Baklava yerine geçti pırasa
Şimdi rağbet deyyus ile terese
Zamane bunlara rağbet ediyor”
DİPNOTLAR
[i] Cevdet Sunay: 1966-1973 yılları arasında Türkiye’nin 5. Cumhurbaşkanı.
[ii] Nihat Erim: 26 Mart 1971- 22 Mayıs 1972 tarihleri arasında Başbakan.
[iii] Cahit Öztelli, Uyan Padişahım, Milliyet Yayınları, 1976.
[iv] Yazdığım ilaç isimleri ve dozları tıbbi tavsiye değil, yaşadığımız günlerin ağırlığını tasvir etmek için kullandığım metaforlardır. Tüm ilaçlar hekimlerin muayene ve gözetiminde kullanılmalıdır.
